Lễ vinh danh và tưởng niệm Cố GS Trần Ngọc Ninh tại California

LỄ VINH DANH VÀ TƯỞNG NIỆM CỐ GS TRẦN NGỌC NINH TẠI CALIFORNIA 

Cuối tuần qua, chủ nhật 14 tháng 9, 2025, các cựu giáo sư và môn sinh của Gs Trần Ngọc Ninh đã tổ chức lễ vinh danh và tưởng niệm một bậc thầy của nền giáo dục Việt Nam Cộng Hòa tại California. 

Giáo sư Bác sĩ Trần Ngọc Ninh, ngoài việc giảng dạy tại đại học Y Khoa và các đại học tại Sài Gòn, đã giảng dạy các môn về tôn giáo, văn hóa và lịch sử văn minh nhân loại tại Đại Học Vạn Hạnh từ giai đoạn thành lập cho đến 30 tháng 4, 1975. Dưới đây là bài phát biểu của đại diện các cựu môn sinh của Thầy tại Đại Học Vạn Hạnh trong lễ vinh danh và tưởng niệm:

Kính thưa quý vị trong gia đình cố giáo sư Trần Ngọc Ninh

Kính thưa ban tổ chức lễ Vinh Danh và Tưởng Niệm cố giáo sư Trần Ngọc Ninh

Kính thưa quý vị

Thay mặt cho các môn sinh của Giáo sư Trần Ngọc Ninh tại Đân

Học Vạn Hạnh chúng tôi xin thành kính phân ưu cùng tang quyến.

Cố giáo sư Trần Ngọc Ninh, ngoài là một giáo sư y khoa, còn là một học giả uyên thâm trong nhiều lãnh vực tôn giáo, lịch sử, văn hóa, giáo dục, không chỉ về Việt Nam mà còn trải rộng trên cả nền văn minh của nhân loại.

Cố giáo sư là người đầu tiên, trong tư cách Tổng-Ủy-Viên Văn Hóa Xã Hội kiêm Ủy Viên Giáo Dục tức Tổng trưởng Bộ Văn Hóa Xã Hội và Giáo Dục, đã ký hợp đồng cho Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất “thuê cơ sở mới xây bởi Bộ Công Chánh trong một thời hạn là 99 năm có thể tiếp diễn, với cái giá tượng trưng là một đồng bạc. Cái Hợp đồng hôm ấy là bản khai sinh của viện Đại Học Vạn Hạnh.”

Sự tham gia của cố giáo sư vào hội đồng giáo sư đại học Vạn Hạnh ngay từ thời kỳ thành lập cho đến năm 1975 và mối thâm tình sâu đậm của cố giáo sư với cố Hòa thượng Viện Trưởng Thích Minh Châu là một mối nhân duyên vô cùng hiếm quý. Đại học Vạn Hạnh là một khu vườn gồm những kỳ hoa dị thảo hàng trăm năm chỉ nở một lần. Nơi đó, những bậc tăng tài như Thích Tuệ Sỹ, Thích Trí Siêu tức giáo sư Lê Mạnh Thát, Thích Mãn Giác, Thích Nguyên Tánh tức Giáo sư Phạm Công Thiện và những cư sĩ Phật Giáo như các giáo sư Trần Ngọc Ninh, Ngô Trọng Anh, Nghiêm Xuân Hồng, Nguyễn Đăng Thục v.v… không hẹn mà cùng đến để thắp lên ngọn đuốc Duy Tuệ Thị Nghiệp soi sáng con đường Việt Nam đang chìm trong bóng tối chiến tranh và tàn phá.

Như quý vị có thể biết, hội đồng giáo sư đại học Vạn Hạnh có những bậc tăng tài đã dành nhiều chục năm nghiên cứu và tu học tại các đại học Phật Giáo danh tiếng ở Ấn Độ, Tích Lan, Nhật Bản. Tuy nhiên, ngay trong lần đầu gặp gỡ, Hòa thượng Viện Trưởng Thích Minh Châu đã nhận ra nơi vị bác sĩ Trần Ngọc Ninh ngoài kiến thức chuyên môn còn tiềm ẩn một mạch nước tôn giáo vô cùng thâm sâu, vi diệu, và vì thế chính Hòa thượng Viện trưởng đã mời bác sĩ Trần Ngọc Ninh làm giáo sư thỉnh giảng về tôn giáo.

Từ đó, Hòa thượng Viện trưởng và giáo sư đã trở thành đôi bạn và tình bạn giữa hai vị kéo dài ngay cả sau 1975. Khi được tin Hòa thượng Viện trưởng Thích Minh Châu viên tịch, Giáo sư viết “Tôi không được học với Thầy Minh Châu một giờ một khắc nào, nhưng Thầy đã là người tiếp dẫn tôi đến chân Đức Phật, chỉ có năm bước đường và theo đúng lời dạy tối hậu của Người, "Tự mình là ngọn đèn cho chính mình, dùng Chánh Pháp làm chỗ nương tựa.""

Nhiều người đọc tác phẩm Đức Phật Giữa Chúng Ta được in năm 1972 hay các bài giảng về đạo Phật của cố giáo sư có thể nghĩ Thầy không chỉ là một Phật tử và còn là một nhà nghiên cứu Phật học từ khi còn rất nhỏ. Thưa không. Giáo sư Trần Ngọc Ninh đến với Phật Giáo khá muộn. Khi nhận lời giảng về “cốt tủy của đạo Phật” giáo sư tự hỏi “Bao nhiêu người giỏi trong viện cũng như ngoài viện, tại sao không thỉnh lại gọi đến một anh mù kinh. Tôi không biết gì cả, cái vỏ không có, biết gì đến cái lõi mà nói. Thượng tọa [Viện trưởng] bảo tôi vào thư viện của trường, có khi Phật độ, thấy được chăng.”

Câu “có khi Phật độ thấy được chăng” là một công án thiền nhằm khai mở trí tuệ đã có sẵn giống như giọt sương mai giúp cho nụ hoa vốn ươm mầm trí tuệ từ nhiều năm một sớm mai nở rộ. Hòa thượng Viện trưởng biết “cốt tủy” của đạo Phật đã lắng sâu vào nhận thức của giáo sư Trần Ngọc Ninh từ rất lâu mà chính giáo sư có thể không nhận ra. 

Câu “có khi Phật độ thấy được chăng” chỉ là tiếng động để đánh thức nguồn hiểu biết mà giáo sư đã có về Phật Giáo. Giáo sư bước vào thư viện Đại học Vạn Hạnh không phải để đọc mà để trở về căn nhà trí tuệ mênh mông quen thuộc của chính mình. Bởi vì không ai dù thông minh cỡ nào, có thể vào thư viện đại học Vạn Hạnh đọc dăm cuốn sách về đạo Phật rồi vài hôm sau xuống Giảng Đường 18 cách đó một tầng lầu để giảng tư tưởng Trung Đạo cho 700 người trong đó có Hòa thượng Viện trưởng Thích Minh Châu và chư tôn đức lắng nghe. Hàng trạng vi diệu đó chỉ có trong những bậc mang sẵn một căn cơ sâu thẳm về Đạo Phật.

Kính thưa hương linh Thầy. “Cây có cội nước có nguồn”, hôm nay chúng con về đây cúi đầu trước hương linh Thầy để xin thâm tạ công ơn dạy dỗ của Thầy. Hơn nửa thế kỷ trôi qua nhưng những lời dạy của Thầy vẫn còn là hành trang cho chúng con trên vạn nẻo đường đời. Dù ngôi trường của chúng ta không còn nữa, tinh thần Duy Tuệ Thị Nghiệp vẫn tiếp tục soi sáng con đường mà nhiều thế hệ Việt Nam đang đi qua và sẽ đi qua.

Xin cám ơn quý vị.

Môn sinh của Gs Trần Ngọc Ninh tại Đại Học Vạn Hạnh 

Theo Facebook Trần Trung Đạo