DẪN VÀO CỬA DUY THỨC - Giới Thiệu Giáo Nghĩa Duy Thức Dựa Trên Nền Tảng Kinh Luận - Thích Thanh Hòa

DẪN VÀO CỬA DUY THỨC - Giới Thiệu Giáo Nghĩa Duy Thức
Dựa Trên Nền Tảng Kinh Luận 
Tác giả: Thích Thanh Hoà

LỜI GIỚI THIỆU CỦA HOÀ THƯỢNG TUỆ SỸ

Một thời, có vị Tiên nhân Xích Mã đến hỏi Phật:

- Có cần phải đi suốt tận cùng biên tế của thế giới mới có thể biết rõ khổ đau?

Thế Tôn đáp:

- Đúng vậy, cần phải đi suốt tận cùng biên tế của thế giới mới có thể biết rõ khổ đau. Thế nhưng, từ trên thân năm thủ uẩn này, Ta có thể biết rõ thế giới thành hoại. 

Nhìn ra không gian mênh mông tưởng chừng như không biên tế kia với vô số tạo vật thiên sai vạn biệt, những ai biết được biên tế của nó, như Tiên nhân Xích Mã hỏi Phật, người ấy mới có thể đi đến tận cùng biên tế khổ đau. Nghĩa là, có thể biết rõ quy luật phổ quát của thế giới với vô vàn phẩm loại sai biệt.

Thế giới tưởng chừng không biên tế ấy, dưới con mắt người học Duy Thức, nếu truy tận ngọn nguồn, không vượt ra ngoài nền tảng căn bản của nó. Đó chính là giới, là chủng tử, là nguyên tố căn bản. Kinh Đại Thừa A-tì-đạt-ma nói:

Giới, từ vô thủy đến nay,

là sở y của hết thảy pháp;

do tồn tại cái này mà có các cõi thú

và có sự chứng đắc niết-bàn.

無始時界,一切法等依

由此有諸趣,及涅槃證得

Tôn giả Thế Thân giải thích, giới (dhātu) trong bài tụng này có nghĩa là nhân. Nó là sở y (āśraya) của tất cả các pháp. Thể của nó chính là a-lại-da. Ý nghĩa này chỉ rõ, từ vô thủy sinh tử, giới là chủng tử của các pháp thiện và bất thiện.

Thế giới với vô vàn sai biệt nhưng không vượt ra ngoài hai phạm trù thiện và bất thiện. Thiện thì tăng thượng, bất thiện thì tổn giảm. Do hạt giống thiện và bất thiện trong tâm mà có các cõi thú sinh tử cũng như niết-bàn giải thoát. Đó cũng là đạo lý cốt lõi của Duy Thức.

Tập sách này là một công trình nghiên cứu nghiêm túc. Tôi mong rằng, bên cạnh việc đem lại cho người học Duy Thức một tài liệu tham khảo, nó cũng gợi mở cho người đọc nhiều hứng thú trong việc học tập và nghiên cứu giáo lý Phật-đà.

Mạnh Đông, 2023
Tuệ Sỹ

Phật Việt đánh máy từ sách.

---

Duy Thức Phái được biết đến rộng rãi với giáo lý cốt tủy thể hiện qua tên gọi Duy Thức (vijñaptimātra), nghĩa là “chỉ có thức”, hay nói đúng hơn, “chỉ có sự biểu hiện của thức. Theo giáo lý này, những gì chúng ta nhận thức thực chất chỉ là “ảnh tượng” của thế giới, bởi chúng chỉ là những biểu hiện do thức biến được phản chiếu lên tâm của chúng ta. Do vậy, quan niệm xem đối tượng nhận thức như một thực thể ngoại tại tồn tại độc lập đối với tâm thức (chủ thể nhận thức) bị xem là vô minh và là gốc rễ của khổ đau.
[…]
Cuốn sách này là nỗ lực của tác giả để giới thiệu với người đọc một cách tiếp cận hệ thống giáo nghĩa Duy Thức. Với chủ ý đưa ra một cái nhìn sát nhất có thể với những gì được ghi lại trong Thánh điển, tác giả chủ yếu dựa vào các luận thư nguyên điển (Phạn ngữ hoặc Hán ngữ trong trường hợp bản Phạn không còn, thỉnh thoảng tham chiếu các bản dịch hiện đại) để trình bày mà không diễn giải chủ quan theo tư ý. Tất nhiên, thái độ khách quan này vẫn không thể nói là hoàn toàn bởi dù gì nó cũng được diễn dịch lại từ quan điểm của một cá nhân. 

Nội dung cuốn sách được trình bày theo trình tự từ dưới lên trên của mô hình chóp nón kết hợp với hai phạm trù sinh tử và niết-bàn. Từ nền tảng hình thành, các vấn đề được phát triển đến chỗ chín muồi. Hơn nữa, giống như một lộ trình tu đạo, các vấn đề cũng được bố trí theo trình tự từ phàm tới Thánh, từ sinh tử bước lên niết-bàn.

- Trích Lời nói đầu